Vaste activa

Vaste activa zijn zaken die meerjarig hun nut en waarde behouden. Uitgaven aan deze zaken worden in beginsel geactiveerd en gedurende de gebruiksduur afgeschreven ten laste van de rekening van baten en lasten.
Er is onderscheid in immateriële, materiële en financiële vaste activa. Immateriële vaste activa zijn kosten voor onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief. De materiële activa zijn stoffelijk van aard bijvoorbeeld gebouwen, computers, sportvelden en voertuigen. De financiële vaste activa zijn geldleningen, beleggingen en vorderingen op lange termijn. Het verloop van de boekwaarden van de vaste activa was in 2015 als volgt:

Immateriële vaste activa

Volgens de vernieuwde regels van het besluit begroting en Verantwoording (BBV) zijn vanaf 2017 bijdragen in activa van derden immateriële activa. Eind 2015 zijn er geen immateriële activa.

Materiële vaste activa

Het uitgangspunt is dat de materiële vaste activa worden geactiveerd en afgeschreven op basis van de economische levensduur. Dit sluit aan bij de uitgangspunten van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV).
Er is onderscheid in:

• Investeringen met een economische nut:

investeringen die verhandelbaar zijn of die een bijdrage leveren aan het productieproces.

• Investeringen voor onderdelen die in rekening wordt gebracht bij burgers en bedrijven zijn ook investeringen met een economisch nut. De investeringslasten worden door middel van heffingen in rekening gebracht bij de gebruiker. Het zijn specifiek de investeringen voor afvalstoffen en riolering
• Investeringen met een maatschappelijk nut.

Investeringen in de openbare ruimte (wegen, parken, viaducten et cetera) zijn niet verhandelbaar en leveren geen bijdrage aan productieprocessen. Deze investeringen worden geactiveerd als onvoldoende financiële dekkingsmiddelen beschikbaar zijn om ze in één keer ten laste van reserves of van de exploitatierekening te brengen. Vanaf het begrotingsjaar 2017 gelden ook over (nieuwe) investeringen normale afschrijvingstermijnen.

Onderstaand een overzicht van de wijzigingen van de boekwaarde van deze materiële vaste activa in 2016.

De belangrijkste investeringen in 2015 waren aanpassing/ vervanging riolering (€ 10,7 miljoen), realisatie OV-terminal (€ 7,6 miljoen), de busverbinding Hoogwaardig openbaar vervoer (€ 5,5 miljoen) en Via Breda fietsenstalling (€ 1,3 miljoen). Ook is € 6 miljoen in mindering gebracht voor overdracht onderwijspanden aan Breedsaam.

In de afschrijvingen zit € 1,3 miljoen extra afschrijving voor duurzame waardeverminderingen. De desinvestering is de boekwaarde van verkochte panden.

Financiële vaste activa

Financiële vaste activa zijn deelnemingen en verstrekte leningen, opgenomen tegen nominale waarde.

Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen

De kapitaalverstrekkingen zijn als volgt te specificeren. Het gaat om de nominale waarde van de aandelenbelangen in betreffende deelnemingen. Er waren geen mutaties in 2015.

Leningen aan woningbouwcorporaties

De leningen aan de woningbouwcorporaties zijn door Breda bij derden aangetrokken leningen die wij onder dezelfde condities doorlenen aan woningbouwcorporaties. De omvang van deze leningportefeuille neemt in een reeks van jaren af.

Geldleningen aan deelnemingen

In 2015 is een lening van € 1,8 miljoen verstrekt aan Chassé Theater Beheer NV. Op de overige leningen aan Chassé Theater Beheer NV is regulier € 461.000 afgelost. De twee leningen aan NV Stadsherstel NV zijn in 2015 geherstructureerd en worden met ingang van 2016 en 2017 lineair afgelost.

Bijdragen aan activa in eigendommen van derden

Bijdragen aan activa in eigendommen van derden bestaan voornamelijk uit restauratiesubsidies en bijdragen voor aanpassingen voor mindervaliden in welzijnsaccommodaties.  

Leningen aan BreedSaaM

Per 31 december 2014 is de huisvesting van het primair- en speciaal onderwijs overgedragen aan de coöperatieve vereniging BreedSaaM. De financiering van de overdracht vond plaats met een door Breda verstrekte geldlening. In 2015 was de definitieve afwikkeling van de overdracht.

In 2015 is ook een aanvullende leningovereenkomst met BreedSaam aangegaan voor € 10 miljoen in het kader van de overeenkomst doordecentralisatie onderwijshuisvesting primair en speciaal onderwijs Breda. Deze lening kan in tranches worden opgenomen met een deadline van 30 juni 2017. In 2015 is nog geen tranche opgenomen.

Overige langlopende vorderingen en leningen

De overige langlopende vorderingen zijn als volgt te specificeren:

De Raad stelde voor startersleningen een krediet beschikbaar van € 0,7 miljoen respectievelijk € 1 en € 3 miljoen in de jaren 2009, 2013 en 2014. Eind 2015 zijn er 234 startersleningen verstrekt voor de aankoop van particuliere woningen.

Vlottende activa

Voorraden

Vlottende activa zijn bezittingen waarin het vermogen in principe voor een periode korter dan een jaar is vastgelegd bijvoorbeeld voorraden, vorderingen en liquide middelen.

De voorraden zijn hoofdzakelijk grondexploitatie. Wanneer een grondexploitatie verliesgevend is, schrijft het Besluit Begroting en verantwoording (BBV) voor dat een voorziening gevormd moet worden op het moment dat deze verliezen 'voorzienbaar en onafwendbaar zijn'. Bij het afsluiten van een grondexploitatie komt het negatieve resultaat ten laste van deze voorziening. Na de mutaties in 2015 zijn de belangrijkste voorzieningen voor negatieve planresultaten:

De bepaling van de voorziening voor negatieve planresultaten is gebaseerd op de verwachte negatieve grondexploitaties. Deze herzieningen zijn aannames over de verwachte kosten en opbrengsten. Uitgangspunt voor de herzieningen is een zogenaamd "midcase"scenario. Daarmee kwam de huidige waardering voor de projecten tot stand op basis van de beste inschatting van dit moment. De waardering grondexploitaties is dus een schatting, waardoor de realisatie kan afwijken van de verwachting.
Voor een uitvoerige toelichting op de grondexploitaties en risico's verwijzen wij u naar de paragraaf Grondbeleid.

Vorderingen

De vorderingen hebben een looptijd < een jaar. Er is onderscheid tussen debiteuren in het kader van de wet Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten (BUIG) en overige tegoeden.

Voor de voorziening dubieuze debiteuren worden aan het eind van elk boekjaar de openstaande posten ouder dan drie maandenindividueel beoordeeld op inbaarheid. Het saldo van de voorziening is toereikend voor het saldo van de oninbare openstaande vorderingen. Op de aan de BWB ter dwanginvordering overgedragen posten is de door BWB vastgestelde leidraad invordering van toepassing.

De te doteren bedragen aan de voorziening dubieuze debiteuren Wwb/BUIG zijn mede bepaald op basis van de analyse over het verloop van de vorderingen per categorie in 2004 tot en met 2014.

Liquide middelen

Liquide middelen zijn de kasmiddelen en tegoeden op de bankrekeningen , inclusief de kruisposten.

De banktegoeden bestaan voor € 6,1 miljoen uit een vordering op het rijk voor schatkistbankieren. Het saldo op het rekeningstelsel bij de BNG is ruim € 2 miljoen.

Met ingang van eind 2013 is het schatkistbankieren voor decentrale overheden verplicht. Gemeenten hebben allemaal een rekening courant verhouding met het rijk gekregen en dienen daar de overtollige middelen te stallen. Om het cashmanagement van een gemeente niet teveel te verstoren heeft het Rijk bepaalde middelen uitgezonderd waaronder het drempelbedrag. Dit bedrag bedraagt 0,75% van de begroting (tot € 500 miljoen) plus 0,2% van het meerdere.

De gemeente Breda heeft de drempel m.b.t het schatkistbankieren dit jaar overschreden.

Het totale rekeningstelsel bij de Bank Nederlandse Gemeenten wordt dagelijks afgeroomd (drempel
€ 2 miljoen) naar de schatkist. Doordat de maandelijkse afroming van 2 ING- bankrekeningen niet meer heeft plaatsgevonden in 2015 (onder andere door problemen met de autorisaties in het ING banksysteem) is overschrijding het gevolg geweest.

Overlopende activa
Overlopende activa zijn posten die aan het verslagjaar worden toegerekend maar waarvan de feitelijke afwikkeling na afloop van het jaar gebeurt.

De nog te ontvangen posten bestaan voor ruim € 23 miljoen aan vorderingen op de Belastingdienst voor het BTW-compensatiefonds. Daarnaast is € 7,2 miljoen nog te ontvangen van belastingdebiteuren en € 2 miljoen overlopende rente. Deze rente wordt berekend per 31 december maar wordt pas in 2015 werkelijk ontvangen.

Passiva
Aan de passiva kant van de balans staan het vermogen en de schulden van de gemeente.

Eigen vermogen

Het eigen vermogen van de gemeente bestaat uit de reserves en het nog te bestemmen rekeningresultaat.

Reserves

Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) kent twee soorten reserves, algemene- en bestemmingsreserves. Algemene reserves zijn inzetbaar als weerstandsvermogen.
Voor de inzet van bestemmingsreserves zijn eerder bestedingsbeslissingen genomen.

Nog te bestemmen resultaat

Het totaaloverzicht van baten en lasten sluit met het rekeningresultaat. Voor 2015 is dit € 13,4 miljoen. Separaat aan de Jaarstukken 2015 ontvangt de raad een voorstel voor de  uiteindelijke bestemming van dit resultaat.

Het positief resultaat 2014 van € 1,3 miljoen is verdeeld en maakt onderdeel uit van de toevoegingen aan de algemene- en bestemmingsreserves. In de bijlage reserves, voorzieningen en jaar overstijgende subsidie staat een specificatie van de resultaatbestemming 2014.

Algemene reserve

Toelichting

Algemene reserve
De toevoeging aan de algemene reserves is vooral rentetoerekening van € 4,8 miljoen en het effect van de dotatie aan de voorziening voor achterstallig onderhoud wegbeheer in 2014, waardoor een eerder onttrekking uit de algemene reserve werd teruggedraaid.  

De belangrijkste onttrekking is de verwerking van het rekeningresultaat 2014.

Bestemmingsreserves

Reserves exploitatie, egalisatie en investeringen

Dit zijn bedragen die in een volgend jaar worden besteed. Dit kan doordat in het meerjarenperspectief jaarlijks een bijdrage zit, door middelen over te brengen naar een volgend boekjaar of door inzet van voor investeringen gereserveerde middelen.
Hierin zit ook de reserve toeristenbelasting waaruit enerzijds kapitaallasten worden gefinancierd en anderzijds een overeenkomst is gesloten met de Stichting Toeristisch Fonds Breda, waarbij de stichting onder voorwaarden de meeropbrengst van de toeristenbelasting kan besteden.

Reserves projecten uit bijdragen van derden

Dit is de reservering van derden ontvangen afkoopsommen voor het Parkeerfonds, inclusief de verplichting tot het realiseren van parkeervoorzieningen bij bouwprojecten en het Groenfonds voor de versterking van de kwaliteit voor groen en water in het buitengebied.

Reserves duurzaamheid

Het bodemfonds en het klimaatfonds zijn reserves ter versterking van de gemeentelijke klimaatdoelstellingen.

Reserves sociaal domein

Er zijn diverse reserves beschikbaar voor de onderwerpen in het sociaal domein. Uitgangspunt is om te komen tot één reserve voor de verschillende onderdelen van het sociaal domein.

Overige reserves

De overige reserves hebben over het algemeen een kort- of aflopend karakter.

In de bijlagen staat een totaaloverzicht van de reserves.

Voorzieningen

Onder voorzieningen staan verplichtingen en verliezen als gevolg van risico’s waarvan de omvang onzeker, maar toch redelijk in te schatten is. Ook zijn er voorzieningen voor uitgaven in een volgend jaar, die hun oorzaak vinden in of vóór het verslagjaar.

Personeelsvoorzieningen

Het totaal van € 11 miljoen aan personeelsvoorzieningen bestaat voor € 7,1 miljoen uit pensioenvoorzieningen voor politieke ambtsdragers (Wet AppA) en voor € 3,9 miljoen uit kosten voor voormalig personeel en verlofsparen. Jaarlijks wordt beoordeeld in hoeverre de stand van de personeelsvoorzieningen toereikend is. De voorziening AppA is begin 2014 geactualiseerd en is toereikend. In 2014 is de voorziening voor kosten van voormalig personeel aangepast in verband met het definitief worden van een aantal kosten voor St@dswjis en een CAO-aanpassing.

Onderhoudsvoorzieningen

De onderhoudsvoorzieningen hebben betrekking op het onderhoud van de gemeentelijke panden en van de openbare ruimte.

Uit een herberekening van de onderhoudsplannen voor de gemeentelijke panden blijkt dat onderhoud de komende tien jaar € 5,1 miljoen meer kost dan beschikbaar is in de voorzieningen. Dit bedrag is als aanvulling aan de voorziening onderhoud panden toegevoegd.

Voor de voorzieningen voor onderhoud openbare ruimte bestaan beheersplannen, waaruit blijkt dat ze toereikend zijn voor het beoogde kwaliteitsniveau.

Voorziening verliesgevende contracten

Voor de vertreklocatie Rechtbank/ Belastingkantoor is door de raad nog geen grondexploitatie vastgesteld. De te verwachten verliezen worden door een afzonderlijke voorziening gedekt.

Achterstallig onderhoud verhardingen

De aanpak van het achterstallig onderhoud verloopt volgens plan. In 2015 is ruim € 3 miljoen uitgevoerd. De huidige verwachting is dat de beschikbare middelen in de voorziening volstaan om het achterstallig onderhoud weg te werken.

Overige voorzieningen

De overige voorzieningen zijn de, in 2014 ingestelde, egalisatievoorzieningen voor afvalstoffen en riolering. Deze voorzieningen hebben geen onderbouwing nodig.

In de bijlagen staat een totaaloverzicht van de voorzieningen.

Vaste schulden

Onder de vaste schulden staan schulden met een looptijd van meer dan één jaar. Deze zijn als volgt te specificeren:

De omvang van de vaste schuld is grotendeels in handen van de sectorbanken BNGbank en NWBbank :

De schuld aan overheden is schuld aan de provincie Limburg en aan de gemeenschappelijke regeling Nazorgfonds Bavel-Dorst en Zevenbergen.

De omvang van de vaste schuld liep terug met ruim € 14 miljoen. € 13 miljoen hiervan is aflossing op doorgeleende leningen aan de woningbouwcorporaties. De vaste schuld waarmee gemeentelijke activa zijn gefinancierd nam af met ruim  € 1 miljoen.

Kortlopende schulden

De specificatie van de kortlopende schulden is als volgt:

De schulden aan bankinstellingen zijn drie kasgeldleningen.

Overlopende passiva

Het totaaloverzicht van de overlopende passiva is als volgt:

De nog te betalen kosten bestaan uit onder andere af te wikkelen leveringen en diensten (€ 12,3 miljoen), nog te betalen rente (€ 8,3 miljoen), nog te betalen subsidies (€ 10,8 miljoen) en afdrachten personele lasten (€ 5 miljoen).

De vooruitontvangen bedragen zijn ontvangen subsidies en leges waarvan de werkelijke lasten op een later moment plaatsvinden. Volgens het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) moet het onderdeel jaar overstijgende subsidies afzonderlijk zichtbaar worden gemaakt. Het gaat om de volgende subsidieverstrekkers. In de bijlagen in een overzicht per regeling opgenomen.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

Het Besluit Begroting en Verantwoording verplicht de gemeente om in de toelichting op de balans inzicht te geven in de financiële verplichtingen waaraan de gemeente is verbonden, voor zover die verplichtingen financiële consequenties hebben voor toekomstige jaren en deze niet zijn opgenomen in een balanspost.

Gewaarborgde geldleningen

Bij de geldleningen voor het verkrijgen/verbeteren van woningen en bij de overige leningen staat de gemeente 100% garant bij het Nationaal Restauratie Fonds (NRF).

Bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw heeft de gemeente een achtervang positie. Het totaal van de achtervang positie liep in 2015 terug met € 66 miljoen. De leningen die de gemeente rechtstreeks verstrekte aan de woningbouwcorporaties vallen ook onder garantie van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw en zijn in de balans verantwoord.

Het aantal verstrekte garanties door de Gemeente Breda is al jaren zeer beperkt (zie post overige leningen in bovenstaande tabel). Dit is mede dankzij landelijk opererende garantiefondsen die op specifieke beleidsterreinen garantiestellingen verlenen en daarmee een goed alternatief zijn voor directe gemeentegaranties. Voorbeelden zijn het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, Stichting Waarborgfonds Sport, Waarborgfonds Eigen Woningen, Waarborgfonds voor de Zorgsector en het Nationaal Restauratiefonds.

Specificatie van de restschuld van de gegarandeerde overige leningen:

Belangen bij derden

Verkoop Essent
Met de verkoop in 2009 van het Productie- en leveringsbedrijf van Essent aan RWE kreeg de gemeente Breda een belang in een aantal B.V.'s als zekerheid voor mogelijke claims, die voortvloeien uit de transactie of rechtshandeling van de verkoop. Rond 2020 zijn de laatste claims afgewikkeld, in totaal geschat op maximaal € 200.000. Gelet op de onzekerheden bij deze claims staan deze niet als vordering in de balans.

Verkoop Intergas
In 2011 verkocht Intergas haar netwerkbedrijf aan Enexis en keerde 80% van de verkoopopbrengst uit aan de aandeelhouders. Een restant van € 20 miljoen kwam destijds in depot (escrowregeling) om hieruit de aan de koper afgegeven garanties en vrijwaardingen te kunnen voldoen. In juni 2012 is hiervan € 15 miljoen (aandeel Breda € 954.000) uitgekeerd. Het restant van de laatste € 5 miljoen (aandeel Breda € 320.000) valt pas over 5 tot 6 jaar vrij als de termijn van alle garanties is verstreken. Gezien de onzekerheid over de hoogte van de uiteindelijke vorderingen staan deze niet in de balans.

Langlopende contracten

De gemeente ging een groot aantal contracten aan met een meerjarig karakter:

Contracten voor de zorg:
Voor een belangrijk deel van deze contracten geldt dat het of een raamovereenkomst of een zogenoemde openeindregeling is voor de jaren 2015-2016. Voor de aangegane verplichting zijn de financiële middelen in de (meerjaren)begroting beschikbaar.

Contracten voor de bedrijfsvoering
Voor de bedrijfsvoering resteerde per 31-12-2015 € 3,8 miljoen aan contractuele verplichtingen in 2016. Contracten voor na 2016 zijn voornamelijk licentiekosten, kopieerkosten en de huur van Chassé Carré tot € 1,3 miljoen. Deze contracten lopen door vanaf 2018 tot en 2023.

Overige contracten
Voor parkeren, vastgoedbeheer, verkeer en vervoer, uitvoering en het wagenpark is in totaal een waarde van € 30,1 miljoen aan contracten voor de jaren 2016 en verder. Atea heeft voor 2016 € 0,33 miljoen aan contractuele verplichtingen, waarvoor middelen in de begroting beschikbaar zijn.

Voor alle contracten zijn middelen opgenomen in de meerjarenramingen.

Verplichten aan personeel

Voor de opgebouwde aanspraken op vakantiegeld van werknemers bestaat geen voorziening, overeenkomstig de verslaggevingsrichtlijnen. Dit geldt ook voor de nog op te nemen reguliere verlofuren. De verplichtingen zijn wel per organisatieonderdeel in beeld. Per balansdatum is voor € 2,8 miljoen aan vakantiegeld opgebouwd. Deze verplichting leidt in mei tot uitbetaling.
In 2017 is er een individueel keuzepakket (IKP) waardoor medewerkers opgebouwde rechten gedurende het jaar kunnen verzilveren. Vanaf 2016 staan de opgebouwde vakantiegelden als verplichting in de balans.

Overige niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen

Brandweerkazernes Ulvenhout en Teteringen
Eind 2013 zijn, in het kader van BTW-aspecten, de brandweerkazernes Ulvenhout en Teteringen overgedragen aan de Veiligheidsregio. In deze overdracht is geregeld dat de kazernes na de fiscale herzieningstermijn van maximaal 10 jaar weer worden teruggeleverd aan de Gemeente Breda.